مخصوصا وقتي كه متوجه شدند صاحب اين دمام‌ها آنها را نذر امام‌حسين(ع) كرده؛ دانشجويان آن موقع ديگر امان ندادند و آستين‌ها را بالا زدند و با وجود آنكه مي‌دانستند در دانشگاه هنر، مسجد و حسينيه‌اي نيست از صفر تا صد راه‌اندازي يك هيئت جمع و جور در زمين فوتبال دانشگاه را آغاز كردند. از آن زمان تا به امروز 12سال مي‌گذرد و هر سال با كمك بيش از 200نفر از خادمان هيئت دانشگاه هنر، مراسمي ويژه براي شهداي كربلا برگزار مي‌شود؛ هيئتي كه تلاش مي‌كند هر سال با هنرهايي كه دانشجويان اين دانشگاه دارند هشتم تا هجدهم محرم را از نظر بصري و معنوي بي‌نظير برگزار كرده و چشم هر بيننده‌اي را خيره اين زيبايي‌ها كند. تقاطع خيابان وليعصر، كوچه رشت، دانشگاه هنر؛ اين آدرس محلي است كه در آن هيئت هنر در ماه محرم مراسم عزاداري برگزار مي‌كند. به آستان ورودي كه مي‌رسيد 2نفر از خدام هيئت به استقبال ايستاده‌اند تا كساني كه براي سبك كردن دل‌شان اين هيئت را انتخاب كرده‌اند با رويي گشاده پذيرفته شوند. از همان گام نخست متوجه مي‌شويد كه رسم و قاعده اين هيئت با ساير هيئت‌ها تفاوت‌هايي دارد. اينجا پيشخوان يك كتابفروشي را كه پشت سر بگذاريد به يك نشانه آشنا مي‌رسيد؛ چايي روضه!
- بازي‌هايي براي آشنايي با محرم ويژه بچه‌ها
در كنار خيمه‌گاه، دالاني وجود دارد. داخل اين دالان وضوخانه است و جايي به نام هيئت كودك. آنجا كودكاني كه با بزرگ‌ترهايشان به خيمه‌گاه آمده‌اند نگهداري مي‌شوند.يك روحاني به همراه 3-2 جوان دانشجو با چند وسيله بازي، بچه‌ها را سرگرم و با محرم آشنا مي‌كنند. دور تا دور اتاق را با كاغذ پوشانده‌اند تا بچه‌ها بتوانند ايده‌هاي خود را با مدادشمعي نقاشي كنند.
- جايي براي پخت‌وپز، اتاق فرمان و اتاق مهمان
در بخش ديگر هيئت، خادم‌ها سخت مشغول تهيه غذا و پخت‌وپز هستند. ديگ‌ها، شيلنگي چمبره‌زده، بخار آب، چكمه و... . بعد از آشپزخانه به راهرويي ديگر مي‌رسيد؛ راهرويي كه هي باريك‌تر و تاريك‌تر مي‌شود. آنجا اتاق فرمان است؛ جايي براي مديريت صوت و تصوير در خيمه‌گاه. كنار اتاق فرمان، اتاق ديگري تعبيه كرده‌اند، به نام اتاق مهمان و استراحت مجري، سخنران و شاعر.
- غرفه‌هاي فروش وسايل هنري محرمي
در هيئت هنر، مكاني با عنوان پيشخوان كتابفروشي درنظر گرفته شده؛ كتاب‌هاي مرتبط با مراسم. علاوه بر آن بخشي هم براي فروش لوح فشرده، سربند، جاسوئيچي، پيكسل، مچ‌بند، كيف، شال، كاشي، عروسك و... ايجاد كرده‌اند كه تماما به روزهاي محرم و امام حسين(ع) مرتبط هستند. حتي عروسك‌ها و اسباب‌بازي‌هايي هم كه براي فروش عرضه مي‌شوند براي آشنايي بيشتر كودكان با فرهنگ عاشورا ساخته شده‌اند.
آنچه براي فروش گذاشته شده همگي كار هنرمندانه دانشجويان هنر است كه به نيت اين روزها ساخته‌اند و بسياري نذر امام‌حسين(ع) هستند. براي همين درآمدي كه از فروش به‌دست مي‌آيد باز هم صرف هزينه‌هاي هيئت مي‌شود تا اميدوار باشند سال ديگر هم هيئت هنر همچون سال‌هاي قبل برگزار خواهدشد.
- پخش نماهنگ، مستند و شعرخواني
نوحه‌خوان دم مي‌دهد و سينه‌زن‌ها پاسخ مي‌دهند. دست‌ها بالا مي‌رود و محكم بر سينه‌ها مي‌نشيند. جمعيت شور مي‌گيرند و حلقه مي‌زنند. مداح ذكر مي‌گويد و سينه‌زن‌ها پاسخ مي‌دهند. «اي دل بگير دامن سلطان اوليا/ يعني حسين‌بن‌علي شاه‌كربلا ...». پايان سينه‌زني وقت دعاست. مداح حوايج را يكي‌يكي مي‌خواند و عزاداران بلند آمين مي‌گويند. انتظار داري كه اكنون چراغ‌ها را روشن كنند اما گويا عزاداري هنوز ادامه دارد؛ اين بار با پخش نماهنگ. مستندي پخش و همه به تماشا مشغول مي‌شوند. مجري كنار منبر مي‌آيد و بعد از خواندن چند قطعه شعر و ارائه توضيحاتي چند، از شاعري براي قرائت شعر دعوت مي‌كند و از مردم صلوات مي‌گيرد. شاعر مي‌آيد و پله اول مي‌نشيند. جمعيت سراپا گوش مي‌شود و او غزل خود را با شور و احساسي متفاوت به زبان جاري مي‌كند.
- پيش‌زمينه براي شروع سخنراني
مجري دوباره مي‌آيد تا آخرين بخش مراسم را اعلام كند. بار ديگر چراغ‌ها خاموش و پرده نمايشگر روشن مي‌شود. خلاصه تصويري از مباحث پيشين به نمايش درمي‌آيد، با تدويني خلاقانه تا كساني كه سخنراني‌هاي قبلي را نديده‌اند متوجه شوند قرار است درباره چه موضوعي صحبت شود و شب‌هاي قبل تا كجاي بحث پيش رفته است. سخنران وارد شده، همه سرا پا گوش مي‌شوند.
- وقتي از هيئت هنر حرف مي‌زنيم از چه حرف مي‌زنيم؟
براي به‌دست آوردن اطلاعات بيشتر درباره شكل‌گيري هيئت هنر، با يكي از خادمان قديمي اين هيئت هم‌صحبت مي‌شويم. علي‌محمد غلامي كه 8سال در اين هيئت حضور فعال داشته درباره روزهايي كه هيئت هنر شكل گرفته بيشتر توضيح مي‌دهد.
- آقاي غلامي هيئت هنر از چه سالي شكل گرفته و نحوه شكل‌گيري آن در دانشگاه به چه صورت بوده است؟
هيئت هنر از سال 84 شكل مي‌گيرد و آقاي پناهيان كه مسئول نهاد رهبري بوده از همان ابتدا سخنراني در مراسم را برعهده مي‌گيرد. او در سخنراني‌هايش سعي مي‌كند از هنر و حماسه و ارتباط آنها با روزهاي محرم استفاده كند و اينطور مي‌شود كه هنر در هيئت ريشه مي‌دواند و بحث حماسه در هنر را مطرح مي‌كنند.
- چطور شد كه مسئولان هيئت هنر تصميم گرفتند دهه دوم محرم را براي برگزاري مراسم انتخاب كنند.
اين تصميم به مرور زمان شكل گرفت. چون سال‌هاي ابتدايي، مراسم هيئت در دهه اول محرم برگزار مي‌شد اما چند سال بعد تصميم مي‌گيرند مراسم اين هيئت از دهه دوم يعني از هشتم محرم تا هجدهم محرم و شب هفتم امام‌حسين(ع) ادامه پيدا مي‌كند.
- اعضاي هيئت هنر را چه كساني تشكيل مي‌دهند؟ همگي از بچه‌هاي دانشگاه هنر هستند؟
اعضاي هيئت كه حدود 200نفر مي‌شوند را افرادي تشكيل مي‌دهند كه در رشته‌هاي هنري تحصيل كرده‌اند. مثلا كسي كه گرافيك خوانده پوستر طراحي مي‌كند. كسي كه نقاشي خوانده تصويرسازي مي‌كند. كسي كه سينما خوانده كليپ و مستند مي‌سازد. البته مانند هيئت‌هاي ديگر خادم، ميان‌دار، سينه‌زن، روضه‌خوان و... هم داريم. همچنين اعضا فقط از دانشگاه هنر نيستند بلكه از دانشگاه‌هايي مانند معماري، الزهرا، شاهد و... هم حضور دارند كه اعضاي فعال هيئت هم به شمار مي‌روند.
- شما در اين هيئت علاوه بر اينكه مراسم معمول روزهاي ماه محرم را برگزار مي‌كنيد؛ كارگروه‌هاي هنري متنوعي را نيز در اين 10روز برگزار مي‌كنيد؛ كمي درباره اين كارگروه‌ها بگوييد.
در اين هيئت چون از هر رشته هنري حضور دارند براي هر كدام از آنها يك كارگروه مانند كارگروه گرافيك، عكاسي، نمايش، چاپ، موسيقي، سينما و... درنظر گرفته‌ايم. در اين كارگروه‌ها افرادي كه علاقه‌مند به آن رشته‌ها هستند و لزوما نبايد در آن رشته درس خوانده باشند حضور دارند و آموزش‌هايي را مي‌بينند.
- در كنار مراسمي كه داريد غرفه‌هايي هم براي فروش كالاهاي هنري درنظر گرفته‌ايد؟
بله، اين غرفه‌ها با كمك همين بچه‌هاي هنري مديريت مي‌شود و آنچه در اين غرفه‌ها به فروش مي‌رسد هم كار دست بچه‌هاست؛ از سربندها و پيكسل‌ها بگيريد تا تابلوهاي نقاشي، خطاطي، لباس‌ها، كتيبه‌ها و.... درآمدي كه از فروش اين موارد به‌دست مي‌آيد باز هم صرف هيئت مي‌شود. ساخت كليپ‌ها، موسيقي، مستندسازي‌ها و... نيز توسط بچه‌هاي هنر انجام مي‌شود و خيلي از آنها امكاناتي كه دارند را در اين 10شب در اختيار هيئت قرار مي‌دهند و بسياري هنرشان را نذر امام حسين(ع) مي‌كنند. براي همين بخشي از هزينه‌ها با كمك و هنر همين بچه‌ها كاسته مي‌شود.
- تفاوت‌هايي كه در هيئت هنر ديده مي‌شود محسوس است؛ از نوع دكور، گالري‌ها، پخش كليپ و مستند، كتابفروشي، غرفه و...
اكثر هيئت‌ها تلاش مي‌كنند با تفاوت در نوع نوحه‌خواني و سخنراني‌ها، فعاليت‌هاي خود را از يكديگر متمايز كنند اما ما تلاش مي‌كنيم يك روند ثابت در اين 10روز داشته باشيم. دمام‌زني مي‌كنيم، زيارت عاشورا مي‌خوانيم. مداحي، سخنراني، سينه‌زني و... داريم و در كنار تمام اين فعاليت‌ها سعي مي‌كنيم يك فضاسازي هنري كه در شأن و منزلت امام حسين(ع) باشد درست كنيم. تلاش ما بر اين است هر شب يك فضاسازي متفاوت بسته به اينكه آن شب به نام چه عزيزي است داشته باشيم. نكته جالب درمورد هيئت هنر اين است كه مانند ساير هيئت‌ها جايي مانند مسجد و حسينيه ندارد. اكثر هيئت‌هايي كه در دانشگاه‌ها وجود دارد خودشان مسجد دارند و ماه محرم آن را براي مراسم مهيا مي‌كنند. در دانشگاه هنر چنين فضايي وجود ندارد. براي همين هر سال زمين فوتبال و قسمتي از حياط دانشگاه را با سازه‌هاي درنظر گرفته شده ايجاد مي‌كنيم. سپس روي آن را چادر برزنتي مي‌كشيم. داخل آن را سياهي مي‌زنيم و كف را نيز فرش مي‌كنيم. هر سال از صفر تا صدساخت فضاي هيئت را درست مي‌كنيم. به‌دليل فضاي اينچنيني نمي‌توان بيشتر از 2تا 3هزارنفر را ميزباني كرد. با وجود اين، همه‌‌چيز خوب پيش مي‌رود. همچنين هيئت هنر علاوه بر ماه محرم، 9سالي مي‌شود كه در اربعين هم راهي كربلا مي‌شود. اين كاروان 200نفره در پياده‌روي اربعين شركت مي‌كند و اين دسته عزاداري با يونيفرم، سربند، پرچم و... با يك طراحي بصري كه در شأن چنين مجلسي است خود را براي رفتن به كربلا آماده مي‌كند. امسال نيز اين كار طبق سال‌هاي گذشته انجام خواهدشد.
- هزينه‌هاي برگزاري هيئت هنر چگونه تأمين مي‌شود؟
ويژگي جالب ديگر هيئت هنر اين است كه به‌رغم آنكه به هيچ جايي وصل نيست و رديف بودجه‌اي براي آن وجود ندارد براي تك تك اتفاقاتي كه در آن مي‌افتد باني كمك مي‌كند؛ باني‌هايي كه از قبل مشخص نيستند چون اين هيئت باني ثابتي ندارد. هر سال افراد خير و كمك‌هاي مردمي وجود دارد. البته برخي ارگان‌ها كمك‌هايي مي‌كنند اما آنقدر محسوس نيست كه بگويم اين هيئت وابسته به فلان ارگان يا تحت حمايت فلان سازمان است. هر سال به لحاظ هزينه يكسري باني پيدا و هزينه‌ها تأمين مي‌شود. ضمن آنكه در هيئت بخش عمده هزينه‌ها با فروش محصولات هنري به‌دست مي‌آيد. چون دانشگاه هنر است تمام رشته‌هاي هنري در آن وجود دارد. بنابراين از همه اين رشته‌ها در هيئت عضو داريم و به فراخور آن اثر هنري وجود دارد و تيم قوي و خوبي تشكيل شده است. تمام تلاش‌مان بر اين است تا ظرافت و دقت هنري كه در شأن اين شب‌هاست رعايت كنيم.
نظر شما